Η πόλη ιδρύθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο ή τον στρατηγό του, Περδίκκα, το 331 π.Χ. για να φιλοξενήσει κατ' αρχήν παλαίμαχους του μακεδονικού στρατού, μετά την αναχώρηση του Έλληνα στρατηλάτη από την Αίγυπτο. Ο πλούτος και η ομορφιά της Γέρασα, την έκαναν ξακουστή στην περιοχή κατά την ελληνιστική και αργότερα τη ρωμαϊκή περίοδο, οπότε και εντάχθηκε στην περίφημη Δεκάπολη, ένα είδος συμμαχίας μεταξύ πόλεων της Κοίλης Συρίας που τις ένωναν τα ελληνικά και ρωμαϊκά πολιτιστικά και θρησκευτικά χαρακτηριστικά. Στη Δεκάπολη, συμμετείχαν επίσης μεταξύ άλλων η Φιλαδέλφεια (το σημερινό Αμμάν) και η Δαμασκός. Σήμερα, η Γέρασα, είναι ο δεύτερος σε επισκεψιμότητα αρχαιολογικός χώρος της Ιορδανίας, μετά την Πέτρα.
Η διαδρομή από το Αμμάν εξελίχθηκε σε μια μικρή περιπέτεια, που μου έμεινε ωστόσο ως θετική ανάμνηση. Τα δρομολόγια προς την Τζεράς (έτσι ονομάζεται η σύγχρονη πόλη) γίνονται από μικρά λευκά λεωφορεία που κάνουν τόσο αστικά όσο και κοντινά υπεραστικά δρομολόγια και στα οποία πολύ δύσκολα θα δείτε ένδειξη στα αγγλικά. Τα λεωφορεία αυτά, γερασμένα και κάπως βρώμικα, δεν έχουν συγκεκριμένες στάσεις, μπορούν να σταματήσουν οπουδήποτε για να πάρουν ή να αφήσουν επιβάτη.
Φτάνοντας με ταξί στο σταθμό λεωφορείων Ταμπαρμπούρ του Αμμάν, επιβιβάστηκα στο όχημα που μου υπέδειξε ο ταξιτζής. Έξω από αυτό, στεκόταν ένας άνδρας που φώναζε συνεχώς με βραχνή φωνή, Τζεράς, Τζεράς! Μπήκα στο λεωφορείο σίγουρος και ήσυχος ότι θα με αφήσει στη Γέρασα και αφέθηκα να απολαύσω τη διαδρομή. Έχοντας στο μυαλό από όσα είχα διαβάσει στο διαδίκτυο ότι η Γέρασα είναι περίπου μία ώρα απόσταση από το Αμμάν, μου έκανε εντύπωση κάποια στιγμή που είχαμε ήδη περάσει αυτή τη μία ώρα και το λεωφορείο δεν έμοιαζε να προσεγγίζει τον προορισμό του. Αποπειράθηκα να ρωτήσω συνεπιβάτες μου για το πού πηγαίνει το λεωφορείο, αλλά δεν είχα τύχη, μιας που κανείς δεν καταλάβαινε αγγλικά. Μη μπορώντας να μου απαντήσουν, μου χαμογελούσαν ευγενικά και εγώ ανταπέδιδα το χαμόγελο με αμηχανία. Τελικά, βλέποντας τους επιβάτες σιγά σιγά να κατεβαίνουν, θεώρησα ότι πιθανόν το λεωφορείο να φτάνει στον προορισμό του και αποφάσισα να περιμένω.
Λίγη ώρα αργότερα, φτάσαμε στην μικρή πόλη Ατζλούν, περίπου 18 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Τζεράς. Εκεί, μόλις σταματήσαμε, επιχείρησα να μιλήσω στον οδηγό και να του πω ότι θέλω να γυρίσω στη Τζεράς - από την οποία προφανώς είχαμε προηγουμένως περάσει, αλλά δεν το αντιλήφθηκα. Δύσκολη ξανά η επικοινωνία, αλλά ευτυχώς, τις προσπάθειές μου άκουσε μια κοπέλα που μιλούσε αγγλικά και εξήγησε εκείνη στον οδηγό τι του έλεγα. Ο οδηγός, μόλις κατάλαβε, μου χαμογέλασε και ζήτησε από την κοπέλα να μου πει ότι θα με πήγαινε στην Τζεράς με το δρομολόγιο της επιστροφής που (ευτυχώς) θα ξεκινούσε σε λίγα λεπτά. Με έβαλε και έκατσα δίπλα του, στη θέση του συνοδηγού και όταν τελικά έφτασα στη Τζεράς και σταμάτησε για να με αφήσει, αρνήθηκε να μου πάρει χρήματα και με χαιρέτησε ευγενικά.
Ευτυχώς, η είσοδος του αρχαιολογικού χώρου είναι πολύ κοντά στο σημείο που αποβιβάζουν τα λεωφορεία και έτσι δε χρειάστηκε να σπαταλήσω περισσότερο χρόνο. Η είσοδος στο αρχαιολογικό πάρκο (όπως αποκαλείται) της Γέρασα είχε μια ωραία έκπληξη. Με το που πέρασα το ταμείο, βρέθηκα σε μια συμπαθητική στεγασμένη αγορά με πολλά μικρά μαγαζιά που πουλάνε κάθε είδους αναμνηστικά και δώρα. Ο πειρασμός να ξεμυαλιστώ ήταν μεγάλος, αλλά αντιστάθηκα και προτίμησα να κάνω μια βόλτα εκεί στο τέλος - προτείνω να κάνετε το ίδιο, για να ξεκουραστείτε κιόλας από τον ήλιο.
Προχωρώντας έξω ξανά, το βλέμμα κλέβει αμέσως η επιβλητική πύλη του Αδριανού (που θα τη δείτε κι απ΄ το δρόμο), χτισμένη για να τιμήσει τον γνωστό Ρωμαίο αυτοκράτορα. Από εκεί, ξεκινά και το κύριο μονοπάτι των επισκεπτών, το οποίο λίγο παρακάτω οδηγεί σε έναν μικρό ιππόδρομο, τον μικρότερο σε μήκος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αλλά και στα ερείπια μιας Βυζαντινής εκκλησίας, όπου εντυπωσιάζει το όμορφο μωσαϊκό δάπεδο με την αναθηματική επιγραφή στα ελληνικά.
Μετά από αυτή την πρώτη γεύση, οδηγούμαστε στο Κέντρο Επισκεπτών του αρχαιολογικού χώρου, που είναι στα όρια της αρχαίας πόλης. Προτείνω να προμηθευτείτε από κει έναν χάρτη, καθώς δυστυχώς ο χώρος δεν έχει καλή σήμανση και έτσι συχνά δε θα ξέρετε τι βλέπετε.
Τα σημαντικότερα σημεία της αρχαίας Γέρασα, όπου σίγουρα κι εσείς θα σταθείτε, θα θαυμάσετε, θα φωτογραφήσετε και θα ξαναθαυμάσετε, είναι το μοναδικό οβάλ φόρουμ με τις κιονοστοιχίες να το περιβάλλουν ολόγυρα σαν μαρμάρινο στεφάνι, τον κεντρικό δημόσιο δρόμο (cardo) με τους επιβλητικούς κίονες κορινθιακού ρυθμού στις δύο πλευρές του, το μεγάλο Νυμφαίο, τα λουτρά και το τετράπυλο, που ένωνε δυο βασικές αρτηρίες της πόλης. Εντυπωσιάστηκα πραγματικά από το πόσο καλά έχει διατηρηθεί το πλακόστρωτο του φόρουμ και του κεντρικού δημόσιου δρόμου, σημάδι της ποιότητας με την οποία αναπτύχθηκε αυτή η πόλη και της σημασίας που της δόθηκε.
Νυμφαίο
Το Τετράπυλον
Κορυφαίοι σταθμοί στη βόλτα στην αρχαία Γέρασα, αποτελούν οι δύο τεράστιοι ναοί, ο πρώτος και σημαντικότερος αφιερωμένος στην Αρτέμιδα, προστάτιδα της πόλης, χτισμένος στο υψηλότερο σημείο, επίσης με καλοδιατηρημένους κορινθιακούς κίονες και ο δεύτερος αφιερωμένος στον Δία. Επίσης, τα δύο θέατρα της πόλης, το μεγαλύτερο στη Νότια πλευρά και ένα μικρότερο στη Βόρεια. Περπατώντας στα μονοπάτια του αρχαιολογικού χώρου, θα συναντήσετε επίσης ερείπια αρκετών εκκλησιών (την περίοδο από το 400 έως το 600 μ.Χ, η Γέρασα είχε πάνω από 13 εκκλησίες), αλλά και ερείπια κατοικιών από την μεταγενέστερη περίοδο του Χαλιφάτου των Ομεϋαδών. Το μάτι κάθε Έλληνα επισκέπτη, σίγουρα θα σταθεί και στις πολλές ελληνικές επιγραφές στα δημόσια κτήρια, στις εκκλησίες και σε διάσπαρτα ερείπια μέσα στην πόλη.
Ο ναός της Αρτέμιδος
Το Βόρειο θέατρο
Ο ναός του Δία
Είναι πραγματικά εντυπωσιακό να σκεφτεί κανείς ότι αυτή η πόλη, μετά από μια περίοδο που της χάρισε όλον αυτόν τον πλούτο και τη σημασία, άρχισε σταδιακά να παρακμάζει, ειδικά με την κατάκτησή της από τους Πέρσες το 614 μ.Χ. αλλά και από μεταγενέστερους σεισμούς που κατέστρεψαν μεγάλο μέρος της, έως του σημείου να εγκαταλειφθεί τελείως. Η πόλη με το πέρας των αιώνων αφέθηκε να θαφτεί κάτω από τη σκόνη που κουβαλούσαν από την έρημο οι αμμοθύελλες, έως το 1806, όταν ένας Γερμανός περιηγητής, περνώντας από την περιοχή αναγνώρισε κάποια ερείπια και έγραψε για αυτά. Η λαμπερή αρχαία Γέρασα, άρχισε να αποκαλύπτεται σταδιακά από το 1925 με μία σειρά ανασκαφών η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Λίγες ώρες είναι, σε γενικές γραμμές, αρκετές για μια απολαυστική ολοκληρωμένη επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο της Γέρασα και αν υπάρχει περισσότερος χρόνος αξίζει, νομίζω, μια μικρή βόλτα και στη σύγχρονη Τζεράς.
