Χρόνια και χρόνια, από παιδί σχεδόν, κοιτούσα με περιέργεια το μικρό αυτό κομμάτι στεριάς στον πολύχρωμο πολιτικό χάρτη της Ελλάδος, πάντα βαλμένο στην κάτω δεξιά γωνία, κλεισμένο σε πλαίσιο, λες και κάποιος το' χει βάλει τιμωρία. Ένα μικρό νησί με ένα "μεγάλο" όνομα, που μού γέννησε την επιθυμία να το επισκεφθώ και όσο περνούσαν τα χρόνια, μάθαινα, έβλεπα, διάβαζα και περίμενα. Και είναι όμορφο, που, τόσο καιρό μετά, το όνειρο δεν έσβησε μέσα στην πραγματοποίησή του, αλλά γέννησε όνειρα καινούργια και πιο όμορφα.
Το Καστελλόριζο είναι από τους τόπους εκείνους, όπου οι μεγάλες αντιθέσεις έπλασαν μοναδικά χαρακτηριστικά στο πέρασμα των εποχών. Από την παραδεισένια ομορφιά που αναδύεται μέσα από ένα άγονο τοπίο που φαντάζει αφιλόξενο, τις περιόδους έντονης ακμής, τις δόξες και τις καταστροφές, τον κεντρικό ρόλο που αρκετές φορές η ιστορία έμελλε να του αναθέσει, παρά την γεωγραφική του απομόνωση από την μητροπολιτική Ελλάδα.
Το μικροσκοπικό δημοτικό αεροδρόμιο του νησιού μάς υποδέχθηκε γύρω στις 9.30 το πρωί, μετά από μια χαλαρή πτήση-απόλαυση 25 λεπτών από τη Ρόδο. Στην έξοδο του αεροδρομίου, το μοναδικό ταξί του νησιού, επιφορτισμένο να εκτελεί χρέη "λεωφορείου" για τους ταξιδιώτες, ανέλαβε και την πρώτη γνωριμία μας με το πολύχρωμο τοπίο της "χώρας", καθώς κατηφορίζαμε αργά προς τη θάλασσα.
ΒΟΛΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ
Η χώρα του Καστελλορίζου, χτισμένη αμφιθεατρικά γύρω από το φυσικό λιμάνι, ξεγελά με την περιορισμένη της, σχετικά, έκταση, κάνοντάς τον ανυποψίαστο επισκέπτη να νομίζει ότι δεν έχει και πολλά να δει. Ακόμα κι εγώ σκέφτηκα ότι ίσως οι τέσσερις μέρες που έκλεισα για αυτό το ταξίδι να ήταν υπερβολή. Πολύ σύντομα, κάθε αμφιβολία διαλύεται πανηγυρικά.
Το ταξί από το αεροδρόμιο θα σας αφήσει στην πλατεία Αυστραλίας, το πιο κεντρικό σημείο της χώρας του νησιού. Η πλατεία, πήρε αυτό το όνομα επειδή, κατά τα δύσκολα χρόνια πριν και κυρίως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλοί από τους κατοίκους του μετανάστευσαν στην Αυστραλία, όπου μέχρι και σήμερα υπάρχουν δραστήριοι σύλλογοι Καστελλοριζίων. Από εκεί, απλώνονται γύρω σας οι πέντε βασικές γειτονιές της πόλης, τα Χωράφια, τα Πηγάδια, η Πέρα Μεριά, ο Κάβος και το Μανδράκι.
Tip: Στο ψιλικατζίδικο της πλατείας Αυστραλίας και σε κάποια τουριστικά μαγαζιά, θα βρείτε ένα ωραίο βιβλιαράκι ξενάγησης στο Καστελλόριζο που περιλαμβάνει και τον μοναδικό λεπτομερή χάρτη της πόλης. Το βιβλίο-οδηγός είναι έργο του συλλόγου Friends of Kastellorizo και μέρος των εσόδων από τις πωλήσεις του δίνονται για τις δραστηριότητες του συλλόγου στο νησί. Αξίζει να το προμηθευτείτε.
Τα Πηγάδια, η πιο "κεντρική" από τις γειτονιές, έχει ως σημείο αναφοράς τη μεγάλη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Πηγαδιού, χτισμένη στα τέλη του 19ου αιώνα, στο σημείο όπου κατά το παρελθόν βρισκόταν πηγή. Παραπλεύρως του ναού, στην ανοιχτή πλατεία, βρίσκεται το μνημείο του ναυαγίου του Empire Patrol, ενός βρετανικού πλοίου που, τον Σεπτέμβριο του 1945, ενώ μετέφερε από το Πορτ Σάιντ της Αιγύπτου πίσω στο νησί, πρόσφυγες που είχαν φύγει από το Καστελλόριζο κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το πλοίο έπιασε φωτιά εν πλω και βυθίστηκε, οδηγώντας στο θάνατο 33 ανθρώπους, κυρίως γυναίκες και παιδιά.
Προχωρώντας ανατολικά, όπως βλέπουμε τη θάλασσα, οδηγούμαστε στην Πέρα Μεριά, όπου βρίσκονται τα περισσότερα ξενοδοχεία του νησιού, λόγω της πανοραμικής θέας που η περιοχή προσφέρει προς το λιμάνι και την υπόλοιπη πόλη. Στην Πέρα Μεριά, βρίσκεται και ένα από τα καμάρια των ντόπιων, το περίφημο "Μπλε Σπίτι", το αρχοντικό που πρωταγωνίστησε στην βραβευμένη με Όσκαρ ιταλική ταινία "Mediterraneo", που γυρίστηκε το 1991 εξ' ολοκλήρου στο Καστελλόριζο.
Tip: σε σημείο της προκυμαίας στην Πέρα Μεριά, αν κοιτάξετε προσεκτικά μέσα στη θάλασσα, θα διακρίνετε τα ερείπια αρχαίου κτίσματος - κάτι που μαρτυρά ότι κατά την αρχαιότητα, η στάθμη της θάλασσας ήταν αρκετά χαμηλότερη απ' ότι σήμερα. Επίσης, αν ακολουθήσετε ένα μονοπάτι που ξεκινάει πίσω από το ξενοδοχείο Μεγίστη, θα βρεθείτε σύντομα ανάμεσα σε υπέροχα γλυπτά λαξευμένα πάνω στα βράχια. Το μικρό λευκό κτήριο στο τέλος του μονοπατιού, που έχει το σχήμα εκκλησίας, γνωστό στο νησί ως "Γαζάδικα", είναι το ατελιέ του γλύπτη.
Ο Κάβος είναι η περιοχή που πρώτη υποδέχεται τους επισκέπτες καθώς το πλοίο μπαίνει στο λιμάνι. Είναι ακριβώς απέναντι από την Πέρα Μεριά, με "κορώνα" της το Κάστρο των Ιπποτών με την τεράστια ελληνική σημαία και, συνήθως, πρωταγωνιστεί στις φωτογραφίες των τουριστών, με τον φάρο, το παλιό Ιταλικό διοικητήριο και το Οθωμανικό τζαμί που χτίστηκε το 1753, λειτουργούσε ως χώρος λατρείας μέχρι το 1913 και σήμερα στεγάζει εκθέσεις.
Συνεχίζοντας προς το εσωτερικό, βρισκόμαστε στα Χωράφια, την περιοχή που αποτελεί σήμερα το εκπαιδευτικό και θρησκευτικό κέντρο του Καστελλορίζου. Γύρω από την κεντρική πλατεία της περιοχής, στέκουν κάποια από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της πόλης. Οπωσδήποτε, το βλέμμα τραβάει πρωτίστως ο ναός του Αγίου Γεωργίου του Χωραφιού, ένας μεγάλος, εντυπωσιακός ναός χτισμένος σε σταυροειδή βυζαντινό ρυθμό, που ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1904, στη θέση παλαιότερου ναού του 17ου αιώνα. Παρά τα εκατό και πλέον χρόνια από την θεμελίωσή του, ο ναός παραμένει ακόμη ημιτελής, έχοντας, δυστυχώς, την θλιβερή εικόνα κτηρίου σε εγκατάλειψη.
Πάνω στην πλατεία, δεσπόζει ο ναός των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης του 1835, που είναι η Μητρόπολη του νησιού, χαρακτηριστικό δείγμα τρίκλιτης βασιλικής του ιδιαίτερου δωδεκανησιακού τύπου με ένα πανέμορφο ψηλό εξωτερικό καμπαναριό. Στο εσωτερικό, θα θαυμάσετε το μαρμάρινο τέμπλο, αλλά και τους δώδεκα μονολιθικούς γρανιτένιους κίονες που στηρίζουν τη στέγη και μεταφέρθηκαν από τον αρχαίο ναό του Απόλλωνα στα Πάταρα της Λυκίας. Ο ναός, βρίσκεται ανάμεσα σε δύο επίσης ιστορικά κτήρια του νησιού τα οποία ενώνει μια όμορφη βοτσαλωτή αυλή, το παλιό Παρθεναγωγείο και την Σαντράπειο Αστική Σχολή, ένα ωραίο νεοκλασικό κτήριο που εγκαινιάστηκε το 1903 και χτίστηκε με βάση το σχέδιο του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Η Σαντράπειος είναι σήμερα το μοναδικό σχολείο του νησιού, φιλοξενώντας ταυτόχρονα τις τάξεις του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου.
Στην ίδια πλατεία, στέκουν επίσης και δύο μικρότερες παλιές εκκλησίες, της Παναγίας και του Αγίου Σπυρίδωνα, ενώ στο κέντρο, αξίζει να σταθείτε για ένα λεπτό με σεβασμό μπροστά στην προτομή της Δέσποινας Αχλαδιώτη, της περίφημης "Κυράς της Ρω".
Από την πλατεία των Χωραφιών, μπορείτε εύκολα να κατηφορίσετε στο Μανδράκι, ένα δεύτερο, μικρό λιμάνι, μια περιοχή που, χρησιμοποιώντας αστικούς όρους, είναι ας πούμε το "προάστιο" της πόλης του Καστελλορίζου. Το Μανδράκι είναι και το μόνο σημείο που θα βρείτε μια πιο κλασική παραλία. Αν και τα σημεία για μπάνιο γενικά στην πόλη είναι αρκετά και τα νερά πεντακάθαρα όπου κι αν επιλέξετε να κολυμπήσετε, ωστόσο λόγω του ότι το Καστελλόριζο είναι βραχώδες, παραλίες δεν υπάρχουν. Ο κεντρικός δρόμος, καταλήγει στο νεκροταφείο του νησιού και τη μικρή εκκλησία του Αγίου Σάββα.
ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΩΝ ΙΠΠΟΤΩΝ ΚΑΙ Ο ΛΥΚΙΑΚΟΣ ΤΑΦΟΣ
Σε όποιο σημείο της πόλης κι αν σταθείτε, δεν υπάρχει περίπτωση να μην καμαρώσετε το μεσαιωνικό κάστρο του Καστελλορίζου, που δεσπόζει και υποδέχεται τους επισκέπτες στην είσοδο του λιμανιού - το "κόκκινο κάστρο" που ξαναβάφτισε την αρχαία Μεγίστη.
Το κάστρο έχτισαν περίπου στις αρχές του 14ου αιώνα οι Ιππότες του τάγματος του Αγίου Ιωάννη, στη θέση αρχαίας ακρόπολης και ενός μικρού βυζαντινού φρουρίου. Το 1440 καταστράφηκε από τον Αιγύπτιο σουλτάνο Τζεμάλ Ελ Ντιν, ο οποίος κατέλαβε το Καστελλόριζο για λίγο, πριν το ανακαταλάβει ο βασιλιάς της Νάπολης, Αλφόνσο Ντ’ Αραγκόν ο 5ος, που ανακατασκεύασε και το κάστρο, πριν καταστραφεί και πάλι το 1788 από τον Λάμπρο Κατσώνη σε μάχη για την απελευθέρωση του νησιού από τους Τούρκους. Σήμερα, σώζεται μόνο ένα τμήμα από το εσωτερικό του, μέρος των τειχών και βάσεις πύργων.
 |
| Βενετσιάνικη γκραβούρα του 1707 που μας δίνει μια ιδέα για τη μεγαλοπρέπεια του κάστρου τα χρόνια της ακμής του. |
Αυτό που σίγουρα θα εκτιμήσετε ανεβαίνοντας στο κάστρο, πέρα από την ιστορία του χώρου, είναι η μοναδική θέα προς όλη την πόλη του Καστελλορίζου, τις νησίδες στα ανοιχτά, αλλά και το Κας, την αρχαία Αντίφελλο, στα απέναντι παράλια της Τουρκίας.
 |
| Η θέα από το κάστρο. |
Θέλω, εδώ, να σας διηγηθώ ένα περιστατικό. Μία από τις επισκέψεις μου στο κάστρο, έγινε την ώρα που θα έφθανε στο νησί το πλοίο της γραμμής από τη Ρόδο. Στο λιμάνι του Καστελλορίζου σταθμεύουν μόνιμα μια φρεγάτα του πολεμικού ναυτικού και ένα σκάφος του λιμενικού. Για να μπορέσει να δέσει το φέρρυ, η φρεγάτα και το πλοιάριο βγήκαν από το λιμάνι και παρατάχθηκαν σε γραμμή, σαν να ήθελαν να προστατεύσουν τη διέλευσή του. Αργότερα, όταν το φέρρυ αναχωρούσε ξανά, η φρεγάτα το "αποχαιρέτησε" με ένα παρατεταμένο πάτημα της κόρνας. Το φέρρυ ανταπέδωσε και ακολούθησε άλλο ένα κορνάρισμα της φρεγάτας. Το φέρρυ κόρναρε ξανά και εκεί έκλεισε αυτή η συγκινητική "τελετή". Μόλις το φέρρυ βγήκε στα ανοιχτά, η φρεγάτα και το σκάφος του λιμενικού επέστρεψαν στις θέσεις τους στο λιμάνι. Ήταν από τις στιγμές που αποτυπώνονται στη μνήμη για πάντα.
Φεύγοντας από το κάστρο, σε κοντινή απόσταση, μπορείτε να δείτε, μεταξύ άλλων, ένα παλιό οθωμανικό χαμάμ και τον μοναδικό σωζόμενο παραδοσιακό ανεμόμυλο του νησιού - στην γκραβούρα παραπάνω, διακρίνονται τρεις μύλοι στ' αριστερά του καστέλλο.
Σε έναν από τους προμαχώνες του κάστρου, το ονομαζόμενο "Κονάκι", στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Καστελλορίζου, όπου εκτίθενται σημαντικά ευρήματα από όλες τις περιόδους της ιστορίας του νησιού καθώς και αναπαράσταση λαϊκού σπιτιού. Μην παραλείψετε να το επισκεφθείτε, η είσοδος στοιχίζει μόλις 2 ευρώ.
Tip: Στην είσοδο του Μουσείου, ζητήστε το φυλλάδιο για το Παλαιόκαστρο, τον σημαντικότερο αρχαιολογικό χώρο του νησιού (θα τον δούμε παρακάτω), το οποίο εκτός από τις ιστορικές πληροφορίες, έχει και ένα μεγάλο σχεδιάγραμμα του χώρου, χρήσιμο κατά την επίσκεψή σας. Στο φυλλάδιο, θα διαβάσετε επίσης και πληροφορίες για τους αρχαίους πύργους στις νήσους Ρω και Στρογγύλη.
Tip: Στην είσοδο του Μουσείου, ζητήστε το φυλλάδιο για το Παλαιόκαστρο, τον σημαντικότερο αρχαιολογικό χώρο του νησιού (θα τον δούμε παρακάτω), το οποίο εκτός από τις ιστορικές πληροφορίες, έχει και ένα μεγάλο σχεδιάγραμμα του χώρου, χρήσιμο κατά την επίσκεψή σας. Στο φυλλάδιο, θα διαβάσετε επίσης και πληροφορίες για τους αρχαίους πύργους στις νήσους Ρω και Στρογγύλη.
Ακριβώς κάτω από το κάστρο, στη βάση του λόφου, βρίσκεται ο Λυκιακός τάφος του 4ου αιώνα π.Χ, ένα εντυπωσιακό θαλαμοειδές ταφικό μνημείο λαξευμένο στο βράχο, με δύο δωρικούς κίονες και αέτωμα στην είσοδό του - όλα διατηρημένα σχεδόν σε άριστη κατάσταση. Στον τάφο, θα φτάσετε ακολουθώντας το όμορφο μονοπάτι που ξεκινάει από την άκρη του λιμανιού, στον Κάβο και καταλήγει στο Μανδράκι, ιδανικό για χαλαρή βόλτα όλες τις ώρες.
ΤΟ ΠΑΛΑΙΟΚΑΣΤΡΟ ΚΑΙ ΤΑ ΚΥΚΛΩΠΕΙΑ ΤΕΙΧΗ
Πρόκειται αναμφίβολα για το σημαντικότερο ιστορικό μνημείο του νησιού, που βρίσκεται στην κορυφή του λόφου Βίγλα, λίγο έξω από το αεροδρόμιο. Ο αρχαίος αυτός οικισμός, μέσα σε ακρόπολη του 3ου αιώνα π.Χ, χρησιμοποιήθηκε αδιάκοπα μέχρι και την περίοδο της Ιταλοκρατίας. Σήμερα, σώζονται τμήματα κτισμάτων και δεξαμενών, καθώς και τέσσερις εκκλησίες. Στην αρχαία ακρόπολη, υπάρχει και επιγραφή όπου αναγράφεται και η ονομασία "Μεγίστη". Επίσης, σε κοντινή απόσταση, στη θέση Λιμενάρι, βρίσκονται και τα ερείπια των Κυκλώπειων τειχών.
Ο ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΟΥ ΒΟΥΝΟΥ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΚΟΜΒΗ ΤΟΥ ΑΓ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ
Ιδιαίτερη εμπειρία για κάθε επισκέπτη, η τολμηρή ανάβαση στο ακατοίκητο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου θα δοκιμάσει τις αντοχές σας, ειδικά αν βρεθείτε στο Καστελλόριζο το καλοκαίρι. Από τον δρόμο, πηγαίνοντας από την πλατεία των Χωραφιών προς αεροδρόμιο, βρείτε την σχετική πινακίδα και ...πάρτε βαθιά ανάσα. 401 σκαλοπάτια θα σας οδηγήσουν στο ιστορικό μοναστήρι, που έχτισε ο τυφλός Όσιος Άνθιμος ο Κεφαλλήν το 1759. Πρώτα χτίστηκε ο ναός στα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής και κατόπιν τα κελλιά, το ηγουμενείο και τα υπόλοιπα κτίσματα. Κάτω από το καθολικό του Αγίου Γεωργίου, σώζεται επίσης λαξευτή κατακόμβη, αφιερωμένη στον Άγιο Χαράλαμπο. Μετά την περιήγηση στο χώρο, ξεκουραστείτε απολαμβάνοντας την εκθαμβωτική θέα της πόλης και του νησιού από ψηλά.
Το Καστελλόριζο είναι μια πραγματική έκπληξη! Ένας τόπος που θα σας μαγέψει, προσφέροντάς σας εικόνες σαν ζωντανές καρτ ποστάλ, αυθεντική γαλήνη και ηρεμία. Θα αγαπήσετε τις βόλτες στο λιμάνι και την προκυμαία, χαζεύοντας τα υπέροχα, πολύχρωμα δίπατα και τρίπατα αρχοντικά, που τα τελευταία χρόνια ανακαινίζονται και αποκτούν νέα αίγλη. Θα χαίρεστε να ανακαλύπτετε δρομάκια και όμορφες γωνιές μέσα στην πόλη, να παρατηρείτε και να γνωρίζετε τους ζεστούς και φιλόξενους κατοίκους, που μυούν σε έναν άλλο τρόπο ζωής.
Διαβάστε για τη Μαγική Γαλάζια Σπηλιά του Καστελλορίζου
και απολαύστε το βίντεό με στιγμές από το ταξίδι μου στο νησί.
και απολαύστε το βίντεό με στιγμές από το ταξίδι μου στο νησί.
