Σάμος, ένα νησί, σαν μικρός κόσμος ολόκληρος. Κι εγώ ταξιδιώτης, να κρύβομαι στα χρώματα, να μαθαίνω στις σιωπές, να περνάω σύνορα και να γεύομαι κάθε είδους ηδονές.
Πέντε μέρες στη Σάμο, το νησί του αγαπημένου μου Επίκουρου, στην καρδιά του Οκτωβρίου, σε μια περίοδο πολύ πιο ήρεμη από την θερινή high season, οπότε και συνήθως αποφεύγω να ταξιδεύω.
Βάση μου για το πενθήμερο αυτό, το Ηραίο, μια όμορφη παραθαλάσσια κωμόπολη στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού. Από εκεί, εξορμούσα χρησιμοποιώντας τα ΚΤΕΛ, που δυστυχώς, όπως συμβαίνει και σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας, το φθινόπωρο και τον χειμώνα δεν είναι τόσο τακτικά ή βολικά για έναν επισκέπτη, όπως το καλοκαίρι.
Έφτασα στο νησί με την πτήση 308 της Astra Airlines. Το αεροδρόμιο «Αρίσταρχος ο Σάμιος» είναι ένα από τα προς ιδιωτικοποίηση περιφερειακά αεροδρόμια. Βλέποντάς το και περιδιαβαίνοντας τους χώρους του, παρασύρομαι σε σκέψεις για το ποια μπορεί να είναι η τύχη αυτών των μικρών αεροδρομίων, που κυρίως δουλεύουν το καλοκαίρι, με δεδομένη την οικονομική κατάσταση της χώρας που δεν πιστεύω ότι θα αλλάξει σύντομα. Επαρκείς, αλλά παρωχημένες οι εγκαταστάσεις, έλλειψη δράσεων και δυνατοτήτων κατά την αναμονή μιας πτήσης, εγκατάλειψη των γύρω χώρων και παντελής απουσία αισθητικής. Αεροδρόμια σαν αυτό χρειάζονται άμεσα φροντίδα και αναβάθμιση ώστε να μπορούν και τα ίδια να βοηθήσουν στην αναβάθμιση του τουρισμού μας.
Στο αεροδρόμιο με περίμενε, ευδιάθετος και πολύ ζεστός, ο υπάλληλος του ξενοδοχείο που θα έμενα και είχε αναλάβει να με μεταφέρει ως εκεί. Η πρώτη μου βόλτα στη Σάμο είχε μόλις αρχίσει και σύντομα βρισκόμουν στο ήσυχο δωμάτιό μου στο ...περισσότερο ήσυχο Ηραίο. Αλλά επειδή, για μένα, ως γνωστόν, τα ξενοδοχεία είναι μόνο για ύπνο, φεύγουμε αμέσως και αρχίζουμε την εξερεύνηση.
ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟ
Λίγα μόλις χιλιόμετρα ανατολικά του Ηραίου, βρίσκεται το Πυθαγόρειο, η περίφημη αρχαία πόλη της Σάμου. Γραφικά δρομάκια, όμορφα χαμηλά σπίτια, ζεστή ατμόσφαιρα και διάσπαρτοι αρχαιολογικοί χώροι, κάνουν αυτή τη μικρή πόλη ένα διαμάντι. Οι περίπατοι στο Πυθαγόρειο καταλήγουν πάντα στο πανέμορφο λιμάνι με το χαρακτηριστικό αφιερωματικό μνημείο για τον Πυθαγόρα να δεσπόζει στην είσοδό του. Οι πολλές ταβέρνες, καφετέριες και μπαρ που βρίσκονται τριγύρω θα σας χαλαρώσουν και θα σας επιτρέψουν να απολαύσετε τη θαυμάσια θέα προς τη θάλασσα. Από το λιμάνι του Πυθαγορείου, μπορείτε επίσης να πάτε και στη Σαμιοπούλα, το νησάκι στα νότια της Σάμου με τα αγριοκάτσικα και τον οικισμό των μόλις τεσσάρων κατοίκων. Πάρτε από το Πυθαγόρειο ένα από τα καραβάκια που κάνουν το δρομολόγιο και μην αμελήσετε να δείτε την Ψαλίδα, τη μοναδική παραλία του νησιού, με την άσπρη άμμο.
Οι αρχαιολογικοί χώροι του Πυθαγορείου, μαζί με τον γειτονικό χώρο του ναού της Ήρας (Ηραίο) αποτελούν Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1992.
ΒΑΘΥ - ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΣΑΜΟΥ
Μεγαλύτερο λιμάνι, διοικητικό και ουσιαστικό κέντρο του νησιού, το Βαθύ, μαζί με την πόλη της Σάμου, με την οποία αποτελούν ενιαίο πολεοδομικό συγκρότημα, είναι η περιοχή της Σάμου με τους περισσότερους κατοίκους και την περισσότερη «ζωή» πέραν της τουριστικής περιόδου. Αναμφίβολα, πιο ενδιαφέρον κομμάτι για βόλτες είναι το Βαθύ, ή Άνω Βαθύ, όπου θα ανακαλύψετε πολύ όμορφα παραδοσιακά σπίτια και πανοραμική θέα προς το λιμάνι που θα «ανάψει» τη φωτογραφική σας μηχανή. Κατεβαίνοντας κάτω, στην πόλη της Σάμου, το παλαιό Κάτω Βαθύ, θα περπατήσετε στο λιμάνι και στην όμορφη παραλιακή περατζάδα, στην αγορά και στα τουριστικά καταστήματα με τα κάθε είδους αναμνηστικά, θα βρείτε ξεχωριστά ντόπια προϊόντα και μετά, θα απολαύσετε τον καφέ ή το φαγητό σας χαλαρώνοντας. Μην παραλείψετε να θαυμάσετε τον επιβλητικό λέοντα στην κεντρική πλατεία, ένα από τα σύμβολα της Ηγεμονίας της Σάμου (1832-1912) και την παλιά καθολική εκκλησία με το άγαλμα της Παναγίας στην πρόσοψη. Επίσης, επιβάλλεται, κατά τη γνώμη μου, μια επίσκεψη στο μουσείο κρασιού και τα διπλανά οινοποιεία, αλλά και στην πινακοθήκη της πόλης, η οποία διαθέτει πλούσια συλλογή έργων Ελλήνων ζωγράφων μαζί με τεκμήρια της ιστορίας του νησιού.
ΚΑΡΛΟΒΑΣΙ
Δεύτερο σημαντικότερο κέντρο και λιμάνι του νησιού, το Καρλόβασι αποτελείται ουσιαστικά από τέσσερα «κομμάτια». Το Παλαιό, το Μέσο, το Νέο Καρλόβασι και τον Λιμένα Καρλοβασίου. Λόγω των δρομολογίων των λεωφορείων αλλά και του ότι η πόλη απλώνει σε μια σχετικά μεγάλη έκταση, είχα πολύ λίγο χρόνο στη διάθεσή μου να δω το Καρλόβασι, οπότε προτίμησα να μείνω κυρίως στην περιοχή του Λιμένα που είναι η πιο όμορφη και λιγότερο στο Νέο Καρλόβασι, που είναι η μεγαλύτερη. Ο δρόμος που βγάζει από το Νέο Καρλόβασι προς τον Λιμένα, θα σας δώσει την ευκαιρία να δείτε τα παλιά βυρσοδεψία, μια πραγματικά πολύ ενδιαφέρουσα και ιστορική «γειτονιά», προτού μετά απλώσει μπροστά τον μεγάλο παραλιακό πεζόδρομο που βγάζει στο λιμάνι.
ΗΡΑΙΟ
Και άφησα για το τέλος το Ηραίο, την κωμόπολη που με φιλοξένησε τόσο όμορφα και διακριτικά αυτές τις πέντε μέρες - διακριτικά κυριολεκτικά, αφού κάποιες φορές αισθανόμουν ότι απλά ...δεν υπήρχε, είχε εξαφανιστεί από προσώπου γης. Το Ηραίο, θα έλεγα, είναι μια πόλη πιο «οικογενειακή», (τουλάχιστον όταν τελειώσει το καλοκαίρι) όπου δε φοβάσαι να αφήσεις το κλειδί στην πόρτα όταν βγεις για ψώνια ή δε φοβάσαι να αφήσεις την πόρτα σου ξεκλείδωτη για το μεγαλύτερο κομμάτι της ημέρας - είδα και τα δύο να γίνονται, γι' αυτό τα σημειώνω.
Κάτι που σίγουρα θα μου μείνει για πάντα από το Ηραίο, είναι η απίστευτη παραλιακή διαδρομή ως το γειτονικό Πυθαγόρειο. Μια μεγάλη βόλτα περίπου πέντε χιλιομέτρων που ακολουθεί την ακτή, περνώντας από τον αρχαιολογικό χώρο του ναού της Ήρας, από τους περίφημους υγρότοπους, το αεροδρόμιο της Σάμου και τον μικρό οικισμό Ποτοκάκι. Από τη μια η θάλασσα, από την άλλη ένα τοπίο σχεδόν άδειο και ήρεμο που μοιάζει αχανές και στη μέση εγώ, να περπατάω ανάμεσα στις αμέτρητες λιβελούλες των υγρότοπων - σαν σε παραμύθι. Με τα λεωφορεία του νησιού να μού είναι πρακτικά άχρηστα μετά το μεσημέρι, η διαδρομή αυτή έγινε η καθημερινή απογευματινή μου εξόρμηση και ξεκούραση, είτε πηγαίνοντας για έναν καφέ στο Πυθαγόρειο, είτε για planespotting στο πολύ καλό σημείο όπου ο περίπατος σε βγάζει στο τέλος του διαδρόμου του αεροδρομίου «Αρίσταρχος» και βλέπεις τα αεροπλάνα να απογειώνονται πάνω απ' το κεφάλι σου - σημείο που απ' ότι διαπίστωσα έχουν ανακαλύψει αρκετοί, τόσο ντόπιοι όσο και τουρίστες.
Η Σάμος είναι ένα νησί με πλούτο και ποικιλομορφία που μπορεί να υποστηρίξει διαφορετικά είδη τουρισμού κάθε εποχή του χρόνου, αλλά δυστυχώς, όπως ακόμα είναι ο κανόνας στη χώρα μας, δεν γίνονται σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Την ονόμασα «νησί των χιλίων χρωμάτων», επειδή ακριβώς έχει κάτι για όλους. Βουνά, δάση, θαυμάσιες παραλίες, εκκλησίες και μοναστήρια, λαογραφία, ιστορία και αρχαιολογικό ενδιαφέρον, οινοποιία, και τόσα άλλα. Με δεδομένους τους περιορισμούς των δημοσίων συγκοινωνιών για τους μη καλοκαιρινούς μήνες που δε μου επέτρεψαν να δω περισσότερα μέρη, όπως για παράδειγμα το Κοκκάρι, την Καλλιθέα ή τον Μαραθόκαμπο, σίγουρα θα σκεφτόμουν μια δεύτερη επίσκεψη εκεί, ίσως κάποιο καλοκαίρι, ώστε να κινηθώ πιο άνετα στο νησί ή και για να μπορώ να κανονίσω ημερήσιες ολιγόωρες εξορμήσεις σε κοντινά νησάκια, όπως πχ το Αγαθονήσι.
Η όμορφη Σάμος έχει πάρα πολλά να σας προσφέρει και αν δεν την έχετε επισκεφθεί, σίγουρα αξίζει να την ανακαλύψετε.
Για το τέλος, ένα βίντεο αφιερωμένο στη Σάμο. Δέκα λεπτά για πέντε αξέχαστες μέρες.
